We staan er niet meer bij stil, maar hoe ‘denken’ artsen als ze een patiënt zien met een bepaalde klacht? Wat gebeurt er eigenlijk in hun brein? Waarom kan een diagnosestelling de mist ingaan? En hoe kan een diagnostisch landschap helpen? Dit artikel beschrijft hoe artsen vanuit een centraal aandachtspunt of niet-pluisklacht een diagnostisch landschap kunnen uitekenen en hoe ze bepaalde valkuilen uit de weg kunnen gaan.

Macroscopische hematurie is in de huisartsenpraktijk een veelvoorkomende aanmeldingsklacht. De meeste gevallen zijn te wijten aan een zelflimiterende aandoening zoals een infectie. Nochtans kan het ook een waarschuwingsteken zijn van een urologische kanker. Deze studie onderzocht de diagnostische waarde van macroscopische hematurie voor de diagnose van urologische kanker in de huisartsenpraktijk. Uit de resultaten blijkt dat de aanwezigheid van macroscopische hematurie de kans op urologische kanker verhoogt tot zo’n 10 procent, en voor mannen ouder dan 60 jaar zelfs tot meer dan 20 procent.

Worden patiënten met pijn op de borst door de huisarts anders benaderd dan op een spoedgevallendienst? Dit onderzoek probeerde deze vraag te beantwoorden en bestudeerde de invloed van de setting en de manier van verwijzen op de diagnostische case-mix bij patiënten met een schijnbaar identiek probleem. De resultaten geven aan dat er een significant verschil bestaat tussen de diagnoses aangeboden in de huisartsenpraktijk en die op een spoedgevallendienst. Bovendien is er een duidelijk verband tussen setting en verdeling van de verschillende diagnosen voor de klacht ‘pijn op de borst’.

Voor de screening naar alcoholmisbruik en -afhankelijkheid worden in het artikel van collega Aertgeerts verschillende screeningsmethoden (vragenlijsten en laboratoriumtests) met elkaar vergeleken. De resultaten worden voorgesteld door middel van grafieken met ROC-curves.

Medische besliskunde is terzelfder tijd aantrekkelijk en bevreemdend. Intuïtief voelen we dat de menselijke geest op die manier werkt, maar het wordt moeilijk als we concrete praktijksituaties stap voor stap willen reconstrueren met besliskunde. Vooral het inschatten van het aantal vals-positieven en vals-negatieven is niet eenvoudig. Aan de hand van een casus over enkeltrauma worden de basisbegrippen van medische besliskunde hier toegepast. Hierbij wordt zo dicht mogelijk bij het klinisch redeneren van de huisarts gebleven.