Na mijn afscheid als academicus aan de UAntwerpen ga ik weer aan de slag als huisarts. Tussen beide is een wisselwerking: een afdeling huisartsgeneeskunde moet voortdurend haar voelhorens in de praktijk hebben en het veld voeden met ideeën en evidentie.

Roy Remmen oppert in zijn afscheidsrede dat de huidige geneeskundige opleiding misschien nog een tandje hoger zal moeten schakelen om jonge huisartsen te wapenen voor het levenslang uitoefenen van hun boeiend, maar ook veeleisend beroep. Als arts van ‘de jongere generatie’ trek ik die vraag graag open: moet de opleiding geneeskunde inderdaad (nog) een tandje bijsteken of moeten we als huisarts op regelmatige basis eens terug naar de schoolbanken?

Het inlassen van vastenperiodes is momenteel razend populair én ook controversieel: de ene zweert erbij, terwijl de andere het bestempelt als een ongezond eetpatroon. In de praktijk kan het wel degelijk een behandeloptie zijn om gewicht te verliezen, als het past bij een persoonlijk eetpatroon en op een correcte en gezonde manier gebeurt. De 16:8 optie (16 uur vasten en eten gedurende de resterende 8 uren van de dag) is het makkelijkst vol te houden op lange termijn, omdat er een dagstructuur in het eetpatroon ontstaat (zie blz. 169). De meest aangewezen eetvensters zijn van 11 tot 19 uur of...

Nu de gezondheid van onze planeet wordt bedreigd, heeft ook de medische wereld hier meer aandacht voor. De Planetary Health Alliance omschrijft planetaire gezondheid als ‘een oplossingsgericht, transdisciplinair vakgebied en sociale beweging met focus op het analyseren en aanpakken van de impact van door de mens veroorzaakte disrupties van natuurlijke systemen op aarde op menselijke gezondheid en alle leven op aarde.’

Omgevingsfactoren hebben een enorme impact op de gezondheid van de mens (zie blz. 142). Actie is dan ook dringend nodig. Huisartsen spelen een cruciale rol in het voorkomen en behandelen van gezondheidsschade door milieufactoren. Dit bespreken is een basistaak voor huisartsen, net zoals het bespreken van het rookgedrag.

In de aanloop naar de komkommertijd leven studenten onder hoogspanning die ze niet zo gemakkelijk kunnen verteren. (Huis)artsen krijgen immers wel wat vragen om een examen of schoolactiviteit niet te moeten meedoen wegens ‘ziekte’: een verondersteld virale ziekte of spanningsklachten.

Huisartsen hebben dagelijks te maken met patiënten die gezondheidsklachten ervaren die rechtstreeks of onrechtstreeks te maken hebben met het uitvoeren van hun job of de werkomstandigheden. Huisartsen hebben echter vaak weinig kennis van hun beroep, een al dan niet voltijdse job en hun concrete werkomstandigheden.

Roken van tabak is nog altijd de grootste bedreiging voor de gezondheid. Voor 100% inzetten op een vroegtijdige rookstop is de meest doeltreffende interventie om de levenskwaliteit van de roker te verbeteren en ook om longkanker te voorkomen. Dat is en blijft de kerntaak van huisartsen; patiënten die roken voorbereiden op een screeningsprogramma naar longkanker, is dat niet.

Welke taken neemt de huisarts op om zijn rokende patiënten te behoeden voor sterfte door longkanker? Is rookstop de enige weg of is er ook ruimte voor georganiseerde longkankerscreening? Naar aanleiding van de Werelddag tegen tabak op 31 mei geven we twee opinies weer: de visie van de de Vlaamse Taskforce Longkankerscreening en de visie vanuit het expertisedomein Preventie van Domus Medica.

Op 11 december 2017 richtte het Agentschap Zorg en Gezondheid het Vlaams Netwerk Zeldzame Ziekten op, in opvolging van een Belgisch plan voor zeldzame ziekten. Het doel: specifieke behoeften van de diverse patiëntengroepen behartigen en gespecialiseerde en kwaliteitsvolle zorg aanbieden.