Na mijn eigen ervaringen met thuis én in het ziekenhuis bevallen nam ik me voor om als huisarts voortaan mijn zwangere patiënt en medemens beter te informeren. Welke technische prestaties zijn nodig en wat zijn de voor- en nadelen hiervan? Maar ik wou hen ook aan het denken zetten en meegeven dat ze het recht hebben om 'nee' te zeggen.

Mijn cognitieve gedragstherapeutgoeroe waar ik in een Balintcontext al lang ga, beweert dat je patiënten alleen maar kan helpen en verzorgen als je ze een beetje graag ziet. Hij heeft gelijk denk ik. Sommige patiënten zijn zo innemend, ondanks of juist omwille van hun 'guilty pleasures', dat je er als huisarts veel voor over hebt.

Soms vragen patiënten die hun celstraf uitzitten, of hun familie, dat ik hen eens ga bezoeken. Voor mij is dat een gelegenheid om die gesloten wereld van dichterbij te bekijken. Bij een van die bezoekjes heb ik ooit een kemel van jewelste gemaakt. Telkens ik Elvis zijn liedje hoor kwelen, moet ik aan mijn eigen ‘Jailhouse rock’-ervaring denken.

Een flinke verkoudheid kan al eens uit de hand lopen, niet alleen bij pati&eumlnten. Wat doe je als je als huisarts zelf ziek wordt? Wacht je rustig af of grijp je meteen naar de medicatie?

Iedere huisarts kent dat weeë gevoel, van de patiënt die zijn steekkaart opvraagt of gewoon wegblijft. Als je dan voorbij een huis rijdt, maak je scenario’s. Als je hen tegenkomt in het grootwarenhuis of op café, begin je te denken. Is er iets gebeurd? Waar heb ik gefaald of wat maakte een einde aan onze relatie? Waren ze boos of gewoon uitgekeken?

De tweedelijnsarts heeft tweemaal een voordeel: hij of zij komt later in het verhaal voor en beschikt over een techniciteit die niet zo direct of onmiddellijk voorhanden is in de eerste lijn. De huisarts doet het met het vroege deel van een verhaal, met zijn voorkennis van de patiënt en zijn omgeving, en met zijn zintuigen: tast, gehoor, zicht, en soms zelfs reuk.

Zomer ’98. Een niet-geregistreerde patiënt belt voor een attest van werkonbekwaamheid, omdat ze met de griep zit. Vier dagen hoge koorts, tegen de veertig, en zij is van wacht, zodat een collega moet overnemen. Wat zou u doen, als zij internist is in een groot Antwerps ziekenhuis?

Marianne heeft haar kinderen over een periode van vijftien jaar gekregen en kan zo goed inschatten wat er veranderde in onze aanpak. Ook heeft ze altijd heel bewust gekozen voor borstvoeding, in gemakkelijke en in moeilijkere momenten, en dit op een gedreven manier.

Een beetje gêne bij de patiënte en de huisarts: controle van de borsten, maar het moet gebeuren. Ze willen met enige fierheid getoond worden, maar er is meer aan de hand dan ik als mannelijk arts ooit kan begrijpen. Ondanks de vele jaren geboeid luisteren, kijken en voelen, kan of zal ik nooit een ervaringsdeskundige worden. Hoogstens een deskundige.

Het kon niet op die leeftijd, volgens de evidentie, maar kennelijk toch wel. Waarom had ik niet verder gegraven in de diagnostische kuilen? En hoe kon het dat een andere arts, wiens methoden ik niet volgde en eigenlijk ook een beetje minachtte, toch de juiste reflex had?