Menu

De communicatie tussen arts en patiënt wordt gekenmerkt door twee typen gedragingen: de affectieve (sociaal-emotionele) en de instrumentele (taakgeoriënteerde). Waarom en wanneer hanteren artsen en patiënten eerder de ene dan de andere gedraging? Is er een verband tussen de communicatie en perceptie van artsen en patiënten? En wat is de interactie tussen beide? Deze studie onderzocht het communicatieve gedrag van Vlaamse huisartsen en hun patiënten en ging na in welke mate de perceptie van copinggedrag, ernst van de klachten en sociale ondersteuning de arts-patiëntcommunicatie beïnvloeden.

Het begeleiden van patiënten in hun laatste levensfase is een heel specifieke situatie. De verschillende hulpverle­ners, de patiënt en zijn familie moeten op elkaar worden afgestemd. Daarvoor is communicatie absoluut noodzakelijk. Duide­lijke afspraken moeten worden gemaakt, verwachtingen worden verwoord en mededelingen verzacht. Alleen dan kan de patiënt op zijn manier afscheid nemen. De vier volgende casussen van de hand van Marc Cosyns, winnaar van de derde prijs in de GlaxoWellcome­-wedstrijd, illustreren dit.

In het kader van het experiment “Het medisch dossier en de keuze van de patiënt voor een vaste huisarts” werd volgens de Delphi-methode een panel van experten opgericht. Eén van haar opdrachten was criteria te formuleren om het medisch dossier en de hieraan gerelateerde communicatie te verbeteren. Uit een analyse was immers gebleken (zie blz.390) dat het dossier gebruik zeker niet optimaal is.

Deze tekst beschrijft oefeningen en ideeën uit de training “Communicatieve vaardigheden” zoals die aan het Centrum voor Huisartsengeneeskunde van de KU Leuven wordt gegeven. Elders in dit themanummer wordt beschreven hoe deze training in het geheel van de “Intensieve trainingsweken (ITW)” past, met name in het artikel “Consultatievoeren: een model in evolutie” (zie blz. 340-347). Hier wordt enkel vermeld dat de training zes blokken van vier uur beslaat, en altijd door een duo wordt gegeven: een gedragswetenschapper (de auteur) en één van de vier huisartsen die de “unit gesprekstraining” mee...

In hoeverre komt de huisarts aan zijn migrantencliënteel tegemoet? Voorziet hij in aangepaste folders, affiches, woordenlijsten of in interculturele bemiddelaars of tolken? Dit onderzoek toont aan dat het op dit vlak maar pover is gesteld. Gemiddeld doet slechts één op drie van de huisartsen-met-migrantencliënteel een extra inspanning. Hierbij scoort Limburg een flink stuk hoger dan Vlaams Brabant: respectievelijk 50% tegenover 5% treft voor hen specifieke voorzieningen.

Het eerste deel van "Kiezen voor communicatie" bevat een grondige analyse van wat communicatie inhoudt.

In ons land blijkt een gebrek aan goede communicatievormen de grootste bron van frustraties te zijn bij etnische minderheden. De noodzakelijke sociale contacten van de migrant worden daardoor zowel m kwantiteit als in kwaliteit beperkt. Waar dit op andere domeinen minder verstrekkende gevolgen heeft zal in de gezondheidszorg een gebrekkige communicatie tot een weinig bevredigende hulpverlening leiden, wat zowel door de patiënt als door de huisarts als frustererend ervaren wordt. In deze bijdrage willen we komen tot een inzicht in de belangrijkste aspecten die de interculturele communicatie...