Als huisarts-in-opleiding kreeg ik enkele patiënten over de vloer die een voorgeschreven antibioticabehandeling voor luchtweginfecties niet of te laag gedoseerd genomen hadden. Ze waren vooral vroegtijdig gestopt, bijvoorbeeld omwille van neveneffecten zoals diarree, of omdat ze na een paar dagen al beter waren of zonder aanwijsbare reden. Francis NA et al. toonden dat therapietrouw aan antibiotica voorgeschreven door de huisarts voor lageluchtweginfecties, inderdaad een probleem is. In hun observationeel onderzoek bij meer dan 2500 patiënten met een lageluchtweginfectie uit twaalf Europese...

Het is welbekend dat overgebruik van antibiotica leidt tot een toename in antibioticaresistentie en ook dat antibiotica voor de meeste luchtweginfecties worden voorgeschreven in de huisartsenpraktijk, ondanks dat deze meestal spontaan genezen. Verder is bekend dat luchtweginfecties zelden geassocieerd zijn met complicaties, zoals pneumonie, peritonsilair abces, mastoiditis, empyeem, meningitis, intracranieel abces en syndroom van Lemierre, maar niet of deze vaker voorkomen in huisartsenpraktijken die minder antibiotica voorschrijven.

Bestaat er zoiets als een chronische vorm van de ziekte van Lyme en wat betekent dit dan? Deze controverse wordt in de media soms op een minder wetenschappelijke manier benaderd met sensationele getuigenissen. Het concept ‘chronische ziekte van Lyme’ is niet duidelijk gedefinieerd en wordt door sommigen aangepakt met langdurige antibioticakuren, vaak met verschillende antibiotica.

'Antibiotica. Gebruik ze goed en enkel als het moet!' is de slogan van de nieuwe nationale campagne om de bevolking te sensibiliseren voor een correct gebruik van antibiotica. BAPCOC, het Belgische Centrum voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid, sluit daarmee ook deze winter aan bij de boodschappen en klemtonen van de recentste Europese Antibioticadag.

Staphylococcus aureus behoort tot de humane microbiota en wordt voornamelijk in de voorste neusholte en op de huid gevonden. Naast de commensale rol van deze bacterie kan S. aureus ook verscheidene infecties veroorzaken, variërend van milde huidinfecties tot bloedstroominfecties en ernstige pneumonieën.

In de eerste lijn worden antibiotica het meeste voorgeschreven voor acute hoest of een lageluchtweginfectie. Gebrekkige therapietrouw aan de voorgeschreven antibiotica vermindert echter de mogelijke gunstige effecten, verhoogt het aantal organismen resistent tegen antibiotica en verspilt middelen.

De meeste antibiotica voor systemisch gebruik worden in de eerste lijn voorgeschreven, met luchtweginfecties (LWI) en urineweginfecties (UWI) als meest voorkomende indicaties. Het effect van voorschrijven van antibiotica voor deze aandoeningen op antimicrobiële resistentie kan worden waargenomen bij de individuele patiënt en op praktijkniveau.

De reden om voor de vierde keer bijzondere aandacht te geven aan onderzoek in verband met infectieziekten, gebruik van antimicrobiële middelen en antimicrobiële resistentie is de vierde Europese Antibioticadag. In dit nummer bundelen we kort en krachtig recente onderzoeken.