Dementie is een syndroom gekenmerkt door progressieve cognitieve achteruitgang en toenemende beperkingen in sociaal of beroepsmatig functioneren. Een hoge leeftijd is de belangrijkste voorbeschikkende factor; daarnaast zijn er ook andere factoren gekend zoals roken, diabetes, genetische factoren, ...

Verschillende observationele studies tonen een verband tussen lage serumconcentraties van 25-hydroxyvitamine D en de gevoeligheid om een acute luchtwegeninfectie op te lopen. Deze epidemiologische bevinding ligt in lijn met de vaststelling dat 25-hydroxyvitamine D de aanmaak stimuleert van antimicrobiële peptiden als antwoord op virale of bacteriële stimuli. Bovendien blijkt dat vitamine D-metabolieten een rol spelen in antimicrobiële processen zoals autofagie en de synthese van reactieve intermediaire moleculen.

Om ongeplande ziekenhuisopnames te voorkomen wordt vooral ingezet op een snellere en gemakkelijkere toegang tot de eerstelijnszorg. Studies betreffende zorgcontinuïteit hebben bewezen dat hoe frequenter een patiënt door de eigen arts wordt opgevolgd, hoe meer voldoening dat geeft. Het levert ook een betere levenskwaliteit op bij personen met chronische aandoeningen.

‘Zou u verrast zijn mocht uw patiënt in de komende 6 tot 12 maanden overlijden?’ Deze surprise question werd meer dan tien jaar geleden ontwikkeld en wereldwijd gebruikt om patiënten te identificeren met een verhoogde palliatieve zorgnood.

Slechte luchtkwaliteit in steden weerspiegelt zich in een stijging van het aantal ziekenhuisopnames voor ademhalingsgerelateerde aandoeningen. Dat is begrijpelijk, want de inwoners met ernstig chronisch longlijden zijn vatbaarder voor een verslechtering van de omgevingslucht en kunnen daardoor in ademnood geraken met hospitalisatie als gevolg.

De afweging 'antibiotica of niet' bij kinderen tussen een half en twee jaar met een acute otitis media gebeurt op geleide van het klinisch beeld. Een kuur met antibiotica is in de regel aangewezen bij een ernstig ziektebeeld, of als er geen verbetering optreedt na drie dagen afwachten. Eerste keuze in ons land is amoxicilline gedurende vijf tot zeven dagen; bij onvoldoende klinische respons wordt amoxicilline-clavulaanzuur aanbevolen. In de Verenigde Staten is amoxicilline-clavulaanzuur het eerstekeuzeantibioticum voor jonge kinderen met acute otitis media.

Een acute ongecompliceerde luchtweginfectie is het meest voorkomende ziektebeeld in de westerse eerstelijnszorg. Een aanzienlijk deel van deze patiënten wordt behandeld met antibiotica. Het voorschrijven van antibiotica brengt echter tal van nadelen met zich mee: medicalisering van zelflimiterende aandoeningen, extra kosten voor de gezondheidszorg, een groter aantal terugkerende raadplegingen voor dezelfde symptomen en een toename van de resistentie tegen antibiotica.

De roep om verantwoord antibioticagebruik klinkt alsmaar luider; de nadelige gevolgen van antibioticagebruik worden op diverse terreinen dan ook steeds meer aangetoond.

In vele landen staat de eerstelijnsgezondheidzorg onder druk, onder andere door de toenemende levensverwachting, multimorbiditeit en chroniciteit van zorg. Taakdelegatie van artsen naar verpleegkundigen in de eerste lijn is een belangrijke strategie om deze druk te doen zakken. Studies tonen aan dat goedopgeleide verpleegkundigen voor bepaalde pathologie minstens evenwaardige zorg kunnen verlenen als artsen.

Meer dan 90% van de borstkankerpatiënten krijgt de diagnose in een vroeg stadium, maar toch sterft uiteindelijk 25% ten gevolge van metastasen op afstand. Vele patiënten zoeken dan ook actief naar allerlei soorten manieren om dit risico te verkleinen. Goede informatie is daarbij cruciaal.