‘Zou u verrast zijn mocht uw patiënt in de komende 6 tot 12 maanden overlijden?’ Deze surprise question werd meer dan tien jaar geleden ontwikkeld en wereldwijd gebruikt om patiënten te identificeren met een verhoogde palliatieve zorgnood.

Slechte luchtkwaliteit in steden weerspiegelt zich in een stijging van het aantal ziekenhuisopnames voor ademhalingsgerelateerde aandoeningen. Dat is begrijpelijk, want de inwoners met ernstig chronisch longlijden zijn vatbaarder voor een verslechtering van de omgevingslucht en kunnen daardoor in ademnood geraken met hospitalisatie als gevolg.

De afweging 'antibiotica of niet' bij kinderen tussen een half en twee jaar met een acute otitis media gebeurt op geleide van het klinisch beeld. Een kuur met antibiotica is in de regel aangewezen bij een ernstig ziektebeeld, of als er geen verbetering optreedt na drie dagen afwachten. Eerste keuze in ons land is amoxicilline gedurende vijf tot zeven dagen; bij onvoldoende klinische respons wordt amoxicilline-clavulaanzuur aanbevolen. In de Verenigde Staten is amoxicilline-clavulaanzuur het eerstekeuzeantibioticum voor jonge kinderen met acute otitis media.

Een acute ongecompliceerde luchtweginfectie is het meest voorkomende ziektebeeld in de westerse eerstelijnszorg. Een aanzienlijk deel van deze patiënten wordt behandeld met antibiotica. Het voorschrijven van antibiotica brengt echter tal van nadelen met zich mee: medicalisering van zelflimiterende aandoeningen, extra kosten voor de gezondheidszorg, een groter aantal terugkerende raadplegingen voor dezelfde symptomen en een toename van de resistentie tegen antibiotica.

De roep om verantwoord antibioticagebruik klinkt alsmaar luider; de nadelige gevolgen van antibioticagebruik worden op diverse terreinen dan ook steeds meer aangetoond.

In vele landen staat de eerstelijnsgezondheidzorg onder druk, onder andere door de toenemende levensverwachting, multimorbiditeit en chroniciteit van zorg. Taakdelegatie van artsen naar verpleegkundigen in de eerste lijn is een belangrijke strategie om deze druk te doen zakken. Studies tonen aan dat goedopgeleide verpleegkundigen voor bepaalde pathologie minstens evenwaardige zorg kunnen verlenen als artsen.

Meer dan 90% van de borstkankerpatiënten krijgt de diagnose in een vroeg stadium, maar toch sterft uiteindelijk 25% ten gevolge van metastasen op afstand. Vele patiënten zoeken dan ook actief naar allerlei soorten manieren om dit risico te verkleinen. Goede informatie is daarbij cruciaal.

Op 21 juni is het Wereld Yoga Dag. Dat levert mooie beelden op van massa’s yogabeoefenaars overal ter wereld. Want yoga is een toenemende hype. In de Verenigde Staten beoefent 10% van de bevolking regelmatig yoga. Heeft deze oosterse vorm van lichaamsbewustzijn nog iets meer te bieden dan een modegril om rust en ontspanning op te zoeken? Is er een mogelijk therapeutisch effect?

Patiënten met depressie komen in regel bij hun huisarts terecht en meestal speelt ook de behandeling zich binnen de eerste lijn af. Het therapeutisch arsenaal is gevarieerd en de persoonlijke voorkeuren van patiënten zijn cruciaal in de keuze van de diverse behandelopties: geen behandeling (zorgzaam afwachten van de evolutie), psychotherapie of medicatie.

Een zittend, weinig actief leven is de norm geworden in de westerse wereld, zowel tijdens de werkuren (zittend voor het beeldscherm of in de wagen) als tijdens de vrije tijd (televisiekijken). Deze groeiende sedentaire levenswijze zorgt wereldwijd voor jaarlijks vijf miljoen vroegtijdige overlijdens. Een zittend leven kan niet altijd vermeden worden, maar een belangrijke vraag is: kan (extra) fysieke inspanning de nadelige effecten van een sedentair leven compenseren of tenietdoen?