Had ik deze patiënt beter moeten volgen? Was ik niet te kort aan de telefoon geweest? Waren er signalen die ik niet had gezien…? Huisartsen worden vaak verteerd door schuldgevoelens, maar of hun aandeel zo groot is in het menselijk lijden, is nog maar de vraag.

We kennen allemaal beelden uit reportages van kinderen in precaire situaties. Kinderen die met natte ogen onbegrijpelijk staren in de camera, terwijl volwassenen het nodig vinden hun wereld aan flarden te schieten. Plots zit dit televisiekind starend voor je. Een kippenvelmoment van een vervelende orde.

Het herkennen en oplossen van een eigenaardig gezondheidsprobleem is met verve een van de allerleukste medische handelingen. Misschien omdat het iets heeft van magie, of van toveren. De almacht van de arts die een dramatische ommekeer kan teweegbrengen met spuit en naald… Het omhult de arts met een mystieke halo, waar verering soms niet veraf is.

‘Bedankt voor alles wat ge voor mij gedaan hebt.’ En ze knikt. Dat doe ik ook, als een afgesproken teken. Dat dit haar laatste woorden zijn, raakt me zo diep als enigszins kan, op de drempel van het einde. Op de drempel van de eeuwige stilte.

Ethiek, het is niet overal hetzelfde, want normen verschillen. Mogen we onze normen opleggen in deze multiculturele maatschappij? Of moeten we aanvaarden dat de wensen van een andere cultuur grensoverschrijdend zijn?

Luisteren met oogcontact en tegelijkertijd een differentiaaldiagnostisch uitsluitingsmechanisme in gang zetten. En dan een aha-moment. Wie was er gelukkiger: de jonge atleet of de (toen nog) jonge dokter.

Hoe goed is het om oud te worden, of nog beter: oud en versleten, tot op de draad. Wat doen we, als we onze bevolking langer laten vergrijzen? Een pint pakken, samen, op het einde, of toch doen alsof?

Een patiënt met zijn klachten is een drieeenheid van soma, psyche en sociale toestanden, in een onderlinge beïnvloeding. U leest een verhaal dat u wil behoeden voor ‘het struisartsensyndroom’.

Dit verhaal kan iedereen overkomen, iedere huisarts die zich begeeft in het land van het berekend risico. Vroeg of laat gaat het mis, maar dan liefst in goede omstandigheden. Omgeven door een geschiedenis die een evenwicht creëert, zodat je kunt blijven geloven dat je een goede huisarts bent.

Hoever kleuren we buiten de lijntjes met ons eigen antibioticavoorschrijfgedrag? Een herkenbare situatie die de complexiteit tussen aanbeveling en praktijk illustreert.