Vanaf december wordt het vaccin tegen baarmoederhalskanker in België terugbetaald voor jonge meisjes. Wie ouder is dan 15 jaar kan zich op eigen kosten laten vaccineren, maar moeten we dit aan onze vrouwelijke patiënten aanraden? Het vaccin is het meest effectief bij vrouwen die nog niet eerder in contact kwamen met het HPV-virus.

Griep is vooral gevaarlijk voor kleine kinderen en ouderen, maar schoolkinderen verspreiden het virus het gemakkelijkste. Influenzavaccins werken efficiënter bij schoolkinderen dan bij ouderen.

Artsen hebben twee- tot tienmaal meer kans om besmet te geraken met het hepatitis B-virus dan de algemene bevolking, vooral door prikaccidenten in de praktijk. Het is dus van groot belang dat artsen zich laten vaccineren tegen hepatitis B, ook al om hun patiënten niet te besmetten. In een onderzoek bij tweehonderd Vlaamse huisartsen bleek een kwart nog niet te zijn ingeënt. Vooral oudere en solowerkende huisartsen zijn wat nalatig of zien het belang van de vaccinatie niet in. Om deze groep alsnog te motiveren zich te laten vaccineren, kunnen kleinschalige campagnes in LOK-groepen of huisartsenkringen nuttig zijn. Veel artsen bleken ook geen antistoffenbepaling na de vaccinatie te laten uitvoeren. Ook in de opvolging hiervan kunnen de LOK-groepen of kringen een motiverende rol spelen.

Sinds mei 1999 kan de huisarts dankzij de invoering van het Algemeen Medisch Dossier patiënten persoonlijk en schriftelijk uitnodigen om deel te nemen aan preventieactiviteiten, zoals de jaarlijkse influenzavaccinatie. Volgens de literatuur zou het persoonlijk aanschrijven leiden tot een groter bereik van de doelgroep. Om dit na te gaan deed een huisartspraktijk een onderzoek naar de invloed van het persoonlijk aanschrijven op de vaccinatiegraad bij haar patiënten boven 65 jaar en patiënten tussen 60 en 65 jaar met verhoogd risico op complicaties. In totaal werden 113 patiënten geselecteerd. Het schriftelijk uitnodigen leidde in deze groep tot een verhoogde vaccinatiegraad.

Een groepspraktijk in Sint-Pieters-Leeuw ging in het najaar van 1998 na of patiënten die in aanmerking komen voor een griepvaccinatie, inderdaad worden bereikt. Van de geselecteerde doelgroep was 85% gevaccineerd; deze hoge vaccinatiegraad bleek vooral het gevolg van een bewust en gemotiveerd voorstellen van de vaccinatie door de huisarts. Tevens werd nagegaan welke bezwaren patiënten tegen vaccinatie formuleren. Misverstanden over de noodzaak, de effectiviteit en de bijwerkingen van de vaccinatie waren de belangrijkste redenen om initieel te weigeren. Het bijsturen van deze opvattingen is een belangrijke taak van de huisarts, net zoals het informeren van de patiënten die niet weten dat ze tot de risicogroep behoren.

Vaccinatie of actieve immunisatie is de meest effectieve manier om infectieziekten te bestrijden. Universele vaccinatie die bij baby's wordt gestart, is in staat om een volledige eradicatie te verzekeren van een belangrijk aantal infec­tieziekten (cfr. pokken). In ons land is poliomyelitis verdwenen door het invoeren van de verplichte vaccinatie. Indien een hoge vaccinatie­graad kan worden bekomen, zal in de toekomst ook een aantal in­fecties zoals mazelen, bof, rubella, kinkhoest, meningitis veroorzaakt door haemophilus lnfluenzae en hepatitis b worden uitgeroeid. Dit onderstreept het belang van een zorgvuldig en uitgebreid vaccinatie­programma. In ons land start het klassieke schema bij zuigelingen vanaf de leeftijd van drie maanden.