Na het inleidende artikel in Huisarts Nu nr 10 (2006) over het antibioticagebruik in de ambulante praktijk in Europa wordt in dit artikel de consumptie van de penicillines meer in detail besproken. Er is een opmerkelijke geografische variatie. Sommige landen vertonen een conservatief voorschrijfbeleid, terwijl in België amoxicilline in combinatie met clavulaanzuur al sinds 1997 meer dan 50% van het penicillinegebruik uitmaakt.

Zoals u als arts voor een goede patiëntenzorg naast inzet ook professionalisme en feedback nodig hebt, geldt voor ons als redactie hetzelfde om een goed tijdschrift te maken. Daarom hebben we het afgelopen jaar ons licht eens opgestoken bij onze Nederlandse collega’s van Huisarts en Wetenschap en een professionele uitgeverij. Bedoeling was de mogelijkheden van een eventuele samenwerking te onderzoeken.

De hospitaalgeoriënteerde auteurs van deze gerandomiseerde klinische studie (RCT) besluiten dat tonsillectomie bij volwassen met recidiverende keelpijn beter is dan afwachten. In het begeleidende editoriaal stelt een eminente huisarts-onderzoeker echter dat het voordeel beperkt is, omdat de patiënten na de operatie verschillende dagen keelpijn zullen hebben en dat gegevens over een langere follow-up van al dan niet geopereerde patiënten nog ontbreken.

In Huisarts Nu 2005;34(10) kon u voor de eerste keer kennismaken met het door de Europese Commissie gesubsidieerde project European Surveillance of Antimicrobial Consumption (ESAC). Dit surveillanceproject verzamelt vergelijkbare en betrouwbare gegevens over antibioticagebruik in heel Europa. Het bewuste artikel uit 2005 besprak de evoluties in het gebruik van systemische antibiotica in de ambulante gezondheidszorg van 1997 tot en met 2002. Dit en volgende artikels geven hiervan een update en bespreken in detail het antibioticagebruik in Europa in 2003.

Dit is een aanbeveling voor de diagnostiek en de behandeling van lageluchtweginfecties bij volwassen immuno-competente patiënten. Ze is bedoeld voor huisartsen en longartsen in de ambulante praktijk.

Veel artsen behandelen patiënten met bacteriële lage luchtweginfecties (LLWI) of met een radiologisch bewezen pneumonie met antibiotica. Nochtans is de noodzaak ervan niet onderbouwd. In dit onderzoek verzamelden 25 huisartsen klinische gegevens over 247 volwassen patiënten met een LLWI. Dertig van de 63 patiënten met een positieve bacteriële kweek werden ofwel niet behandeld met antibiotica, ofwel behandeld met een antibioticum waar de gekweekte kiem niet gevoelig voor was. Na 28 dagen bleken de meesten te zijn hersteld. Vijf patiënten met radiologisch bewezen pneumonie genazen zelfs volledig...

Het laatste nummer van deze geslaagde jaargang eindigen we onder andere met de vertaling van een uitermate relevant artikel. Hierin vergelijken medewerkers van het ‘European Surveillance of Antimicrobial Consumption'-project (ESAC; www.ua.ac.be/esac) het antibioticagebruik in de ambulante praktijk van 1997 tot 2002 in 26 Europese landen en koppelen het aan resistentiegegevens van het ‘European Antimicrobial Resistance Surveillance System’ (EARSS; www.ears.rivm.nl).

De kwaliteit van onze praktijkvoering hangt grotendeels af van de (actualiteits)waarde van onze kennis. Deze kunnen we via een zoektocht in de verschillende medisch-wetenschappelijke databanken op internet makkelijk bijstellen. Maar dit neemt vaak veel tijd in beslag en we moeten al over heel wat vaardigheden beschikken om dit op een efficiënte manier te doen. Deze studie onderzocht de effecten van een praktische training in het gebruik van de Virtuele Bibliotheek Gezondheidszorg (VBG) van CEBAM. Een positief effect is dat meer artsen na de training het internet tijdens de raadpleging...

Antibiotica worden frequent voorgeschreven in de eerstelijnsgezondheidszorg, vooral bij acute luchtweginfecties, waar ze in feite weinig of geen effect hebben. Zijn er verschillen in antibioticavoorschrijfgedrag tussen Nederlandse en Belgische huisartsen? Zo ja, zijn die dan ook significant? En hoe kunnen we ze verklaren? Deze studie vergeleek het beleid bij acute hoest in beide landen. Opvallend resultaat is dat Belgische huisartsen minder eerstekeusantibiotica (doxycycline of amoxicilline) voorschrijven dan hun Nederlandse collega’s.

Het toenemende probleem van bacteriële resistentie door ongepast antibioticagebruik is alom bekend. Een eerste stap om het hoofd te bieden aan deze problematiek is betrouwbare gegevens verzamelen over het gebruik van antibiotica. Maar de gegevens waarover we tot nu toe beschikten, hielden vaak geen rekening met de indicatie, noch met dosering of behandelingsduur. Dit was voor de onderzoekers de aanleiding om de gegevens van tien Europese landen met betrekking tot indicatie, dosering en duur van de antibioticabehandeling te vergelijken voor aandoeningen als acute otitis media...