Menu

Schrijven en publiceren van een wetenschappelijk artikel. Deel 1: Het begin

Schrijven en publiceren van een wetenschappelijk artikel

Deel 1: Het begin

In deze nieuwe reeks vind je alle do’s-and-don’ts over wetenschappelijk schrijven. Hoe begin je aan een artikel en hoe breng je dit tot een goed einde en publicatie? We starten, uiteraard, met het begin.

Wat je moet weten

De meeste onderzoekers vinden het lastig om een begin te maken met een nieuw artikel en hebben moeite om tijdens het schrijfproces voldoende gemotiveerd te blijven. Iedereen die schrijft, kent dagen waarop het schrijven goed gaat en dagen waarop het niet wil lukken. Er zijn echter vele mogelijkheden om het schrijfproces als geheel efficiënter aan te pakken, waardoor het ook leuker wordt.

De volgorde waarin je de delen van een artikel schrijft, hoeft niet gelijk te zijn aan de volgorde waarin ze uiteindelijk verschijnen, en sommige onderdelen laten zich misschien gemakkelijker schrijven dan andere. De inleiding en de discussie worden vaak gezien als de moeilijkste delen om te schrijven, en dus kan het handig zijn om eerst met de methoden en de resultaten te beginnen. Een andere reden waarom het nuttig kan zijn deinleiding en de discussie pas op het laatst te voltooien (maar vóór het abstract), is dat de inhoud van deze delen afhangt van de keuze van het tijdschrift en van de beschreven methoden en resultaten.

h15 04 13 wetenschappelijk schrijven 1 2Vóór je echt begint met het schrijven van een artikel, is het van het grootste belang dat de eerste auteur en de voornaamste coauteurs allemaal hetzelfde duidelijke beeld hebben van het primaire doel van het onderzoek en de belangrijkste bevindingen die in dít specifieke artikel worden besproken. Anders zal het onmogelijk zijn een helder en beknopt verhaal te schrijven. Een artikel is vaak maar één van de vele die voortkomen uit een groot onderzoeksproject, en er valt altijd meer te vertellen over dat project dan mogelijk is binnen het maximale aantal woorden. Daarom heeft elk artikel zijn eigen doelstelling en moet je beslissen wat er moet worden vermeld en wat kan wegblijven. Voorts is het van belang al in een vroeg stadium te kiezen voor een bepaald tijdschrift en dus voor een bepaald lezerspubliek.

Wat je moet doen

Voordat je je gaat afvragen ‘Hoe ga ik beginnen?’, zou je eerst moeten nadenken over ‘waar’ en ‘wanneer’ je de meeste rust, creativiteit en productiviteit hebt voor het schrijfwerk. Welke omgeving inspireert je? Waar ben je het meest geconcentreerd en zo min mogelijk afgeleid? Op welke dag van de week en op welke tijd van de dag kun je het beste schrijven? Het is nuttig om een aantal blokken van meerdere uren te reserveren waarin je zonder onderbreking door kunt schrijven en om het schrijven voldoende prioriteit te geven in je volle agenda.

Maak een onderscheid tussen denken en schrijven! Bedenk een structuur voor je hele verhaal voor je echt begint met het schrijven van complete zinnen en alinea’s. Stel een schrijfschema op, een ‘skelet’ waaraan je je verhaal kunt ophangen: dat geldt vooral voor de inleiding en discussie.

Maak meteen aan het begin lege tabellen en figuren aan. Dat dwingt je te beslissen welke resultaten het meest relevant zijn, zodat je een heldere en beknopte verhaallijn kunt construeren. Bespreek het ‘skelet’ en de lege tabellen en figuren met de voornaamste coauteurs; in dit stadium kun je nog gemakkelijk grote veranderingen aanbrengen.

Zorg dat je gemotiveerd blijft door schrijfsessies (van minimaal 2 uur) vast te leggen in je agenda en het schrijfwerk op te splitsen in behapbare delen, die je binnen één zo’n sessie kunt afronden. Zorg dat tijdens een dergelijke sessie het schrijven prioriteit heeft en vermijd alles wat je kan afleiden, zoals het beantwoorden van mails. Blijf doorwerken als je het gevoel hebt dat het goed gaat, maar stop met schrijven als je vastloopt.

Las diverse korte pauzes (5-10 minuten) in tijdens de schrijfsessie om weer even helderheid in je hoofd te krijgen en gebruik langere onderbrekingen (meerdere uren of dagen) als tijd om te reflecteren.

Wacht niet te lang met vragen om hulp als je er niet uitkomt en overleg met je coauteurs. Stel jezelf haalbare tussentijdse doelen (bv. ‘Ik wil eind deze week een schrijfschema voor het artikel aan mijn coauteurs sturen’) en bepaal je einddoel (bv. ‘Ik wil mijn artikel voor het eind van de maand insturen naar het tijdschrift’). En last but not least: beloon jezelf als je je tussentijdse doelen en einddoel weet te halen!


Schrijftips

  • Gebruik losse woorden of korte zinnetjes om de voornaamste ‘boodschap’ van elke afzonderlijke alinea aan te geven, zodat je binnen de betreffende paragraaf een logische en overtuigende verhaallijn kunt creëren (die losse woorden of zinnetjes worden straks de openingszinnen van de alinea’s).
  • Verzamel de voor je artikel belangrijkste publicaties en maak onder de losse woorden of zinnetjes aantekeningen met relevante citaten.
  • Vervang de losse woorden door voorlopige zinnen en bouw daarmee een alinea op (van ongeveer 6-8 zinnen).
  • Herschrijf de zinnen tot de hele alinea vlot leest.
  • Controleer of elke alinea een ‘kop’ heeft, dat wil zeggen een openingszin die de essentie van de alinea samenvat, en een ‘staart’, dat wil zeggen een slotzin die een brug vormt naar de volgende alinea.

Checklist voor het beginnen aan een artikel

  • Reserveer tijd voor het schrijfwerk en zorg voor een optimale werkomgeving.
  • Maak onderscheid tussen denken en schrijven: bedenk een structuur voor de hele verhaallijn en maak lege tabellen en figuren aan, voordat je begint met het schrijven van volledige zinnen en alinea’s.
  • Kies in een vroeg stadium een mogelijk tijdschrift.
  • Splits het schrijfwerk op in behapbare delen.
  • Reserveer tijd voor schrijfsessies en neem voldoende korte en langere pauzes.
  • Beloon jezelf als je je tussentijdse en einddoelen haalt.

Auteurs

  • Daniel Kotz is epidemioloog en hoogleraar aan de Universiteit Düsseldorf.
  • Jochen Cals is huisarts en universitair docent aan de Universiteit Maastricht.

Dit artikel is een vertaalde versie van: Kotz D, Cals JWL. Effective writing and publishing scientific papers, part I: How to get started. J Clin Epidemiol 2013;66:397. Publicatie gebeurt met toestemming van de uitgever. Meer informatie: www.scientificwritingtips.com

Hebt u een vraag of opmerking?
Laat het ons weten!

CAPTCHA
Deze vraag is om te controleren dat u een mens bent, om geautomatiseerde invoer (spam) te voorkomen.