Macroscopische hematurie is in de huisartsenpraktijk een veelvoorkomende aanmeldingsklacht. De meeste gevallen zijn te wijten aan een zelflimiterende aandoening zoals een infectie. Nochtans kan het ook een waarschuwingsteken zijn van een urologische kanker. Deze studie onderzocht de diagnostische waarde van macroscopische hematurie voor de diagnose van urologische kanker in de huisartsenpraktijk. Uit de resultaten blijkt dat de aanwezigheid van macroscopische hematurie de kans op urologische kanker verhoogt tot zo’n 10 procent, en voor mannen ouder dan 60 jaar zelfs tot meer dan 20 procent.

In dit vierde en laatste artikel van de reeks Klinische logica vestigen de auteurs de aandacht op cognitieve fouten die tijdens het diagnostisch denkproces kunnen voorkomen: bij het uittekenen van een diagnostisch landschap, bij het inschatten van voorkansen of het inschatten van drempels. De auteurs formuleren een aantal praktische tips om deze fouten te leren zien en voorzien. Daarnaast zetten ze de meest essentiële punten van hun strategie nog eens op een rijtje.

Worden patiënten met pijn op de borst door de huisarts anders benaderd dan op een spoedgevallendienst? Dit onderzoek probeerde deze vraag te beantwoorden en bestudeerde de invloed van de setting en de manier van verwijzen op de diagnostische case-mix bij patiënten met een schijnbaar identiek probleem. De resultaten geven aan dat er een significant verschil bestaat tussen de diagnoses aangeboden in de huisartsenpraktijk en die op een spoedgevallendienst. Bovendien is er een duidelijk verband tussen setting en verdeling van de verschillende diagnosen voor de klacht ‘pijn op de borst’.

Voor de screening naar alcoholmisbruik en -afhankelijkheid worden in het artikel van collega Aertgeerts verschillende screeningsmethoden (vragenlijsten en laboratoriumtests) met elkaar vergeleken. De resultaten worden voorgesteld door middel van grafieken met ROC-curves.

Medische besliskunde is terzelfder tijd aantrekkelijk en bevreemdend. Intuïtief voelen we dat de menselijke geest op die manier werkt, maar het wordt moeilijk als we concrete praktijksituaties stap voor stap willen reconstrueren met besliskunde. Vooral het inschatten van het aantal vals-positieven en vals-negatieven is niet eenvoudig. Aan de hand van een casus over enkeltrauma worden de basisbegrippen van medische besliskunde hier toegepast. Hierbij wordt zo dicht mogelijk bij het klinisch redeneren van de huisarts gebleven.