Niet alleen de buitentemperatuur stijgt, maar ook de vakantiekoorts kent hier en daar al een opflakkering.

In de jaargang 16 van 1987 kon u regelmatig bijdragen lezen in een reeks over medische statistiek en wetenschappelijke rapportering. We nemen nu in 1988 de draad weer op. Hoewel we voortbouwen op de vorige artikels, zullen we meer nadruk leggen op het «toetsen», b. v. wanneer is een resultaat «significant» verschillend van een andere waarde ? Iedereen zal nog wel enkele vage indrukken overgehouden hebben van t-toetsen en chi-kwadraat. Vooraleer we ons daarin verdiepen, gaan we in deze bijdrage verder in op de betrouwbaarheid van een berekende waarde (een gemiddelde of een percentage). We...

Seksueel overdraagbare aandoeningen (S.O.A. ) staan tegenwoordig erg in de belangstelling. Op deze groep ziekten past geen orgaanspecialisme; de aanpak vereist kennis en vaardigheden op het gebied van de microbiologie, de urologie, de gynaecologie, de dermatologie, de interne geneeskunde en de seksuologie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Belgische huisarts negentig percent van de S.O.A te behandelen krijgt. Vanuit epidemiologisch standpunt is de asymptomatische vrouw met een S.O.A. een belangrijk knooppunt. Vanuit de cervix kan een opstijgende infectie ontstaan, die uitmondt in een...

In onze keuze van onderwerpen voor deze artikelenreeks over medische statistiek en wetenschappelijke rapportering hebben we vooral getracht een algemene inleiding te geven. Ze moet de lezer in staat stellen een medische studie waarin gebruik gemaakt wordt van statistische technieken, op een kritische manier te beoordelen. Deze inleiding m de statistiek moei het de lezer ook mogelijk maken om bij het uitwerken van een eigen onderzoek het onderscheid te maken tussen de statistiek die hij/zij zelf kan hanteren en de statistische problemen waarvoor de hulp van een statisticus nodig is.

In de eerste twee artikels van onze reeks over medische statistiek hebben we besproken hoe gegevens van wetenschappelijk onderzoek op een overzichtelijke manier samengevat kunnen worden, namelijk via grafische methoden of kengetallen. Dit onderdeel noemt men de beschrijvende statistiek : we beschrijven enkel wat we waargenomen hebben. In een volgende stap wensen we ook bepaalde fenomenen te verklaren: verklarende statistiek. In de beschrijvende statistiek verzamelt men b.v. gegevens omtrent het krijgen van AIDS via bloedtransfusies. In de verklarende statistiek formuleert men uitspraken als:...

Deze tekst is gebaseerd op een technisch document van de International Atomic Energy Agency (Wenen, 1986): What the general practitioner (MD) should know about medical handling of overexposed individuals. Ongevallen in de nucleaire sector, maar ook tijdens radiotherapie of transport van radioactieve stoffen, kunnen radioactieve straling doen vrijkomen. Algemeen genomen kan men de ongevallen als volgt indelen: — algemene uitwendige bestraling van het lichaam, — uitwendige bestraling van een deel van het lichaam, — contaminatie of radioactieve besmetting — uitwendig op de huid of inwendig na...

Dit is het eerste artikel van ons dossier over nucleaire rampen. Om de materie zo duidelijk mogelijk te benaderen, hebben we gemeend de basisgegevens — eenheden en definities — in verband met radioactieve straling vooraf eens op een rijtje te moeten zetten. Dit is dus de grondlaag voorde verdere analyses. De lezer zal in dit artikel trouwens een kaderstukje vinden waarin alle gegevens nog eens overzichtelijk en schematisch bij elkaar staan; het dient om uitgeknipt, op een stukje karton gekleefd en doorheen deze dossier-HANU meegedragen te worden.

In het eerste artikel van onze reeks over medische statistiek en wetenschappelijke rapportering hebben we de omzetting behandeld van de waarnemingsuitkomsten statistisch onderzoek in een grafische voorstelling (blokdiagram, staafdiagram, histogram,...). Voor continue kwantitatieve kenmerken (zoals b.v. lichaamslengte, waarbij in principe elke waarde tussen 0 en oneindig als waarnemingsuitkomst kan voorkomen) zal een indeling in klassen een winst aan overzichtelijkheid bieden, maar een verlies aan informatie. Inderdaad, indien we lengte in klassen van 4 cm verdelen, dan zullen b.v. 164.3 cm en...

Het risico dat het leefmilieu door lood besmet geraakt, wordt eigenlijk pas sinds de jaren zestig erkend als een uitgebreid probleem van de openbare gezondheid. Tot dan toe werd loodintoxicatie meer beschouwd als een toevallig gebeuren bij kinderen met pica-gewoonten (zie kadertje) of als beroepsziekte bij bepaalde arbeiders in de loodindustrie. Een steekproef in de Verenigde Staten wees echter uit dat tussen 1976 en 1980 vier percent van de kinderen van jonger dan vijfjaar aan loodvergiftiging leden elf percent van de zwarte en twee percent van de blanke kinderen. Wanneer het loodgehalte in...

In deze vierde bijdrage over praktische statistiek voor de huisarts gaan we achter de schermen kijken van onze spontane waarneming als huisarts. Iedereen heeft wel eens het gevoel: «Hé, dat is nu al het derde geval in één week tijd; is dat toevallig of zit er meer achter?» Met wat redeneren en enkele eenvoudige wiskundige begrippen kunnen we deze spontane waarneming toetsen via kansrekeningen uitvissen hoe «uitzonderlijk » onze waarneming wel is.