Goede palliatieve thuiszorg eindigt soms jammer genoeg met een niet-geplande ziekenhuisopname ten gevolge van een decompensatie van de mantelzorg. In dit artikel wordt beschreven wat de valkuilen zijn en hoe de huisarts de familie in deze taak kan ondersteunen.

Verloopt de dagelijkse praktijk van het slechtnieuwsgesprek in Vlaanderen zoals de internationale richtlijnen suggereren? Is het slechtnieuwsgesprek een eenmalig gebeuren of eerder een traject? En wat is de rol van specialisten en mantelzorgers hierin?

De meeste huisartsen zien het als hun taak om ook het spiritueel welzijn van hun patiënten in kaart te brengen en te ondersteunen. Het vinden van de juiste woorden hiervoor blijkt niet altijd even gemakkelijk.

De richtlijn Palliatieve Sedatie van de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen is een praktisch hulpmiddel om te bepalen wanneer palliatieve sedatie aangewezen is. Dit artikel bevat ook duidelijke richtlijnen over de voorbereiding, de afspraken met het palliatief team en de familie en het gebruik van sedativa.

Dit onderzoek toont aan dat culturele, sociale en legale factoren en verschillen in de organisatie van gezondheidszorg verklaren hoe continue diepe sedatie in een aantal landen verschillend gebruikt wordt.

Deze kwalitatieve studie gaat na hoe huisartsen in Vlaanderen sinds 2002 met legale euthanasie omgaan. Hoe bepalend hierin is de persoonlijke mening van de huisarts, de bestaande arts-patiëntrelatie en het individuele 'vermogen' om euthanasie praktisch toe te passen?

Ik heb een periode gehad, tussen de jaren 2001 en 2004, waarin ik 'pakkende' ervaringen in mijn praktijk van mij af wou, 'moest' schrijven. Het was een periode waarin ik zelf bezig was aan een emotionele en existentiële wederopbouw. Het ordenen van mijn gedachten en gevoelens op papier bracht voor mij sereniteit en rust.

Het kon niet op die leeftijd, volgens de evidentie, maar kennelijk toch wel. Waarom had ik niet verder gegraven in de diagnostische kuilen? En hoe kon het dat een andere arts, wiens methoden ik niet volgde en eigenlijk ook een beetje minachtte, toch de juiste reflex had?

Hoe gaan huisartsen om met rouw, als een van hun patiënten overlijdt? Het bestuderen van emoties bij artsen lijkt voorlopig nog onder de wetenschappelijke censuur te vallen. Wil men voorkomen dat huisartsen zich terugtrekken in cynisme of schamperheid, dan is al tijdens de opleiding meer ruimte nodig voor (zelf)reflectie en zorg voor de huisarts.

Had ik deze patiënt beter moeten volgen? Was ik niet te kort aan de telefoon geweest? Waren er signalen die ik niet had gezien…? Huisartsen worden vaak verteerd door schuldgevoelens, maar of hun aandeel zo groot is in het menselijk lijden, is nog maar de vraag.