Dit onderzoek vergeleek comorbiditeitsgegevens van dementerenden met die van niet-dementerenden en ging na of er qua comorbiditeit een verschil bestaat tussen een geïnstitutionaliseerde populatie en een huisartsenpraktijkpopulatie. Urineincontinentie blijkt duidelijk de meest frequente comorbide aandoening bij geïnstitutionaliseerde dementerenden. In de huisartsenpraktijk komen comorbide aandoeningen als fracturen, hemiplegie, cerebrovasculair lijden, nieraandoeningen en urine-incontinentie significant vaker voor bij dementerenden.

Tot voor kort ontbraken curatieve behandelingsmogelijkheden voor dementie. Huisartsen waren daarom niet erg gemotiveerd om dementie te diagnosticeren. Bovendien is de diagnose van dementie een zeer moeilijk en complex proces. Hoe herkent de huisarts een beginnende dementie? Wat maakt hem/haar ‘alert’ voor de mogelijkheid ervan? Dit artikel biedt de huisarts praktische handvatten om een beginnend dementieproces te bevestigen of uit te sluiten.

Lint is een dorp bij Antwerpen met 8 000 inwoners dat vier aparte huisartsenpraktijken telt: één duo- en drie solopraktijken. De onderlinge verstandhouding tussen deze huisartsen was al jaren bijzonder goed. Zij waagden de stap naar samenwerking. Sinds anderhalf jaar komen zij één keer per maand samen om de individuele praktijkvoering beter op mekaar af te stemmen. Dit resulteerde in een aantal tastbare afspraken.

Bij het organiseren van de thuiszorgsituatie wordt rekening gehouden met de zorgbehoefte van de dementerende bejaarde. De noden, beperkingen en wensen van de mantelzorger worden daarbij vaak over het hoofd gezien. Wanneer de thuiszorgsituatie dreigt te ontsporen, roepen mantelzorgers bovendien ook zelden professionele hulp in. Nochtans kan het inschakelen van een zorgcoördinator of de implementatie van een zorgplan de zorgsituatie aanzienlijk verbeteren. De taak van de huisarts bestaat in het verstrekken van informatie over de verschillende bestaande ondersteuningsprogramma's en het mee...

Mantelzorgers die zich engageren in een thuiszorgsituatie, hebben vaak te lijden onder een grote fysieke en psychische werkbelasting. Depressie, burn-out en stress komen voor bij 50 tot 80% van de mantelzorgers. De manier waarop zij met de zorgsituatie omgaan, is bepalend voor het succes van de mantelzorg. In dit tweede artikel wordt aandacht besteed aan de zorgcontext en de invloed ervan op de mantelzorger: welke elementen tasten zijn algemeen welzijn aan en wat verstaat men onder werkbelasting? Wat zijn de stressoren die meespelen en hoe kan de huisarts als bewaker zicht krijgen op een...

Het welslagen van de mantelzorg wordt grotendeels bepaald door de manier waarop de mantelzorger de zorgsituatie percipieert en hoe hij of zij omgaat met de subjectieve werkbelasting. Het verzorgen van een dementerend familielid bijvoorbeeld kan voor de mantelzorger een zware fysieke en mentale opdracht zijn. Hoe kan hun werkbelasting worden verlicht en op welke manier kan de huisarts hiertoe bijdragen? In dit eerste artikel van een reeks wordt een antwoord geformuleerd op de volgende vragen: wie is de mantelzorger en wat zijn de taken die hij of zij op zich neemt? Wat zijn de juridische en...

Ons sociaal zekerheidssysteem is opgebouwd rond het 'invaliditeitsconcept' van ouderdom. Dit wil zeggen dat bij de bepaling van de zorgbehoefte wordt nagegaan wat de bejaarde niet meer kan en welke invaliditeit hij/ zij heeft. Deze visie is te eng en bevordert geenszins zelfzorg en autonomie. De toepassing van het concept kwetsbaarheid biedt tal van perspectieven op diagnostisch en therapeutisch vlak. Bij doelgericht medisch handelen staat kwaliteit van leven centraal. Deze concepten kunnen aansluiten bij de International Classification of Functioning (ICF) waarbij het functioneren in het...

Welke symptomen zijn kenmerkend voor het vroege stadium van dementie en op welke diagnostische hulpmiddelen kan de huisarts zich beroepen om een vroegdiagnose te stellen? Uit onderzoek blijkt dat in een huisartsenpraktijk de eerste tekenen van dementie zoals geheugenstoornissen vaak niet de meest klassieke zijn en dat stoornissen in het dagelijks functioneren en gedragsproblemen prominenter aanwezig zijn. Nochtans zijn de meeste diagnostische instrumenten van dementie ontwikkeld om geheugenstoornissen te meten. De huidige benadering van het ziektebeeld van dementie volstaat niet meer. Het...

In een doelgerichte gezondheidszorg is het nuttig dat de huisarts de kwetsbaarheid van zestigplussers kan inschatten. Deze kwetsbaarheid kan worden voorgesteld als een balans die zich in een onzeker evenwicht bevindt tussen factoren die de onafhankelijkheid van de zestigplusser helpen bewaren en factoren die deze aantasten. Bij de meting van de kwetsbaarheid dienen zowel lichamelijke, psychologische als sociale factoren in rekening te worden gebracht. De FRAIL, een meetinstrument ontwikkeld aan de KU Leuven, voldoet aan deze voorwaarde van multidimensionaliteit.

Naast het meten van de kwetsbaarheid van oudere patiënten door de huisarts is het in een doelgerichte gezondheidszorg nuttig dat ook de patiënt zelf zijn functioneren inschat. Dit kan aan de hand van een korte vragenlijst, waarin naast de lichamelijke gezondheid aandacht wordt besteed aan de dagelijkse activiteiten, de geestelijke gezondheid, de sociale activiteiten en de algemene gezondheidstoestand. In dit artikel worden twee instrumenten besproken waarmee patiënten hun functioneren kunnen weergegeven: de COOP/WONCA-kaarten en de SF-12.