Steeds meer patiënten, vooral vrouwen boven de 45 jaar, maken gebruik van benzodiazepinen als slaapmiddel. Huisartsen geloven vaak te weinig dat deze patiënten hun chronisch gebruik zelf kunnen afbouwen. In deze studie, een praktijkproject in het kader van een thesis, kregen de patiënten die een benzodiazepine of ander middel als hypnoticum namen, een stopbrief toegestuurd. In combinatie met een gereduceerde dosisafbouw door de huisarts bleek deze minimale interventiestrategie wel effectief en stopte of verminderde bijna de helft van de patiënten hun gebruik.

Het samenwerkingsinitiatief Interactief Overleg Geneesheren-Apothekers (IOGA) werd in 1999 te Merelbeke (Oost-Vlaanderen) opgericht naar aanleiding van een campagne rond benzodiazepines. Dit project is geïnspireerd op het Nederlandse FTO (FarmacoTherapeutisch Overleg) en wil streven naar een optimaal voorschrijf- en aflevergedrag van geneesmiddelen, met een maximum aan therapeutische effectiviteit en een minimum aan risico's.

Wat is het effect van de afbouw van benzodiazepines bij ouderen in rusthuizen? Dat was het uitgangspunt van een onderzoek dat werd opgezet in tien rusthuizen in Gent. Naast een dubbelblind gecontroleerd klinisch onderzoek werden ook beschrijvende gegevens verzameld over de ontwenningsverschijnselen en de kwaliteit van de slaap bij de residenten. De bevindingen waren veelbelovend voor verder onderzoek. Onderzoekers moeten in de toekomst wel rekening houden met de problemen die eigen zijn aan het uitvoeren van een trial bij geïnstitutionaliseerde ouderen.

Benzodiazepines werden in het begin van de jaren zestig in de medische praktijk geïntroduceerd. Deze produkten leken een waardevol alternatief voor de toen bestaande kalmeer- en slaapmiddelen. Vrij snel werd evenwel de aandacht gevestigd op het feit dat de ongewenste effecten niet fundamenteel verschillend waren, de gewennings- en de withdrawal-verschijnselen inclusief. Waarschijnlijk omwille van hun relatieve veiligheid bij acute toediening werd door de artsen aan de benzodiazepines bijna onmiddellijk een belangrijke plaats voorbehouden in het therapeutisch arsenaal. Ook de vraag van de...

Deze inaugurale les waarbij de auteur de leerstoel voor biologische psychiatrie te Nijmegen aanvaardt, behandelt de mogelijke verslaving aan benzodiazepines.

De voor- en nadelen van benzodiazepines worden de laatste tijd nogal omstreden.

In de huisartspraktijk melden zich veel mensen aan met slaapstoornissen. In België worden veel benzodiazepines voorgeschreven. Bovendien is het aantal chronische gebruikers van slaapmiddelen niet gering. Slaapstoornissen bij kinderen komen veel minder frequent voor, maar vormen een lastig probleem, met in het minst voor de ouders die er geen oplossing voor weten. Ook de huisarts wordt met een probleem geconfronteerd: kinderen geef je niet graag benzodiazepines. Is er een alternatief ?

«Je wordt er vitaler van, het maakt je rein, je kan ermee vermageren en het helpt verteren, kortom je geraakt in evenwicht met dit tè gek produkt,... bronwater. Elke bron heeft haar heel eigen specifieke werking, haar eigen indicatie», zou ik zeggen. Soms krijg je wel de indruk dat over geneesmiddelen gepraat wordt als over water. In ieder geval verkoop je ze op dezelfde manier! Neem nu benzodiazepines. Je bent nerveus en angstig, je hyperventileert, je slaapt slecht, je hebt psychosomatische klachten ... een benzodiazepine zal je helpen. Maar zeg niet zomaar «benzodiazepine» tegen ..., want...

Tot nu toe waren veel farmacologen ervan overtuigd dat tussen de benzodiazepines onderling slechts verschillen in farmocokinetiek bestonden. Nu blijkt dat ze ook verschillen in werking vertonen. Zo zou Clobazam (Frisium) bijzonder werkzaam zijn bij epilepsie.