Dertig jaar geleden betekende de opstart van de palliatieve netwerken en de multidisciplinaire mobiele begeleidingsequipes (MBE’s) een verschuiving in de palliatieve zorg. Huisartsen konden vanaf toen rekenen op experten in palliatieve zorg, wat een aanvulling was op de algemene, langdurige zorg die zij al op zich namen.

Personen met een verstandelijke beperking die ook geestelijke gezondheidsproblemen hebben, worden benoemd als patiënten met een dubbeldiagnose. Het gaat dan zowel om probleemgedrag als psychiatrische stoornissen. Bij de doelgroep komen psychiatrische stoornissen net zo vaak voor als bij de normaal begaafde populatie. Maar als we het ruimer hebben over geestelijke gezondheidsproblemen, komen deze drie tot vijf keer vaker voor dan bij de gewone populatie.

Mensen met een verstandelijke beperking vormen een relatief kleine en heterogene groep in onze samenleving (geschat op 1 à 3% volgens de WHO). Met de groep van zwakbegaafden (IQ van 70 tot 85) erbij verhoogt de prevalentie tot 15%.

Huisartsen zorgen voor de gezondheid van een brede populatie aan patiënten, inclusief de meest kwetsbaren onder ons. Personen met een verstandelijke beperking vormen hierin een gevarieerde, uitdagende maar eerder kleine groep. Deze groep verdient specifieke aandacht in de huisartsenpraktijk, omdat hun gezondheidsbehoeften aanzienlijk verschillen van de algemene bevolking.

Het verhaal van Fatma beschrijft de belangrijke beslissingsmomenten tijdens een palliatief proces en illustreert het waardekader van de palliatieve zorg voor de patiënt, diens omgeving en de zorgverstrekkers.

Sinds januari 2022 ondersteunt de Terug Naar Werk-coördinator, actief binnen de ziekenfondsen, langdurig zieken naar werkhervatting in hun vroegere functie of in een nieuwe setting aansluitend bij hun capaciteiten en behoeftes.

Eline werkt in een industriële wasserij, een kleine KMO. Ze is momenteel zeven weken in ziekteverlof na een schouderoperatie links. De chirurg schatte vooraf de revalidatieduur in op twaalf weken, maar meldt in haar recentste verslag dat de ingreep minder invasief was dan gepland.

In 2023 bedroeg de algemene werkzaamheidsgraad (het gedeelte van de bevolking dat werkt binnen de bevolkingsgroep op beroepsactieve leeftijd) in Vlaanderen 76,8%. Dat gaat in de goede richting van de door de Vlaamse regering vooropgestelde 80%.

Het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS), ook wel myalgische encefalomyelitis (ME) genoemd, is een complex ziektebeeld dat zowel voor de zorgverlener als de patiënt een grote uitdaging vormt. Patiënten met ME/CVS lijden aan extreme uitputting, niet-herstellende slaap en problemen met geheugen en concentratie.

Traditioneel is een huisarts opgeleid vanuit een ziekte- of probleemgerichte aanpak, waarbij patiënten zich presenteren met een specifieke klacht en de arts vervolgens de oorzaak opspoort en de bijbehorende therapie bepaalt. Bij multifactoriële pathologieën, functionele stoornissen en psychische klachten kan een probleemgerichte aanpak ontoereikend zijn.