Ouderenmis(be)handeling ontstaat sluipend; het herkennen en in kaart brengen vergt alertheid en een actieve exploratie van de arts. Het ‘Abuse Intervention Model’ helpt de complexiteit en de risicofactoren in beeld te brengen.

Actief stimulerend werk beschermt tegen dementie, vergelijkbaar met een aantal andere beschermende factoren zoals sport en laag alcoholgebruik. Dit vertaalt zich in een lagere concentratie van plasmaproteïnen die nadelig zijn voor de hersenen.

De cijfers zijn gekend: tegen 2060 verdubbelt het aantal 80-plussers in Europa van 6% naar 12,5%. In Vlaanderen wordt verwacht dat het aantal personen met dementie tegen dan zal verdubbelen van 131 800 nu naar 260 000.

De meermaals bekroonde podcast ‘Bob’ vertelt het verhaal van Elisa, een 84-jarige dementerende dame in een woonzorgcentrum. Elisa begint met het vertellen aan haar dochters over haar oude liefde Bob. Het is een onsamenhangend verhaal, maar Elisa is er heel stellig over. Gaandeweg wordt ook gesproken over een kindje (dat ze moest afstaan?).

Vermoedelijk leiden verhoogde oestrogeenlevels pre- en postmenopauzaal tot een lagere incidentie van dementie. Zo toonde deze meta-analyse aan dat een latere menopauze en langere reproductieduur geassocieerd zijn met een lager risico op dementie. Een latere menstruatieleeftijd was J-vormig geassocieerd met het risico op dementie. Prospectief onderzoek is vereist om het directe verband tussen pre- en postmenopauzale oestrogeenlevels en dementie aan te tonen.

Artikels en beleidsteksten over dementie beginnen meestal met een schatting van het aantal personen met dementie nu en hoe dat de volgende decennia zal verlopen. Voor het Vlaamse Gewest komt dat uit op 131 800 personen nu en een toename tot 260 000 tegen 2060.

Op een navorming enkele jaren geleden werd een casus voorgesteld van een dementerende parkinsonpatiënt die hyperseksueel geworden was. Wat lacherig ging de spreker in op de wijze waarop hij het leven van de residenten in het woonzorgcentrum onveilig maakte om vervolgens tot de orde van de dag over te gaan.

Door een stijging in de levensverwachting groeit ook het aantal mensen met chronische aandoeningen en bijgevolg ook van het aantal personen met dementie. Het Expertisecentrum Dementie tracht in het boek ‘Dementie, De Essentie’ een overzicht te geven van de belangrijkste informatie over dementie.

In Vlaanderen leven 122 000 mensen met dementie. Hun aantal is toenemend. In 2040 wordt dementie doodsoorzaak nummer één en tegelijk de duurste ziekte van de 21e eeuw.

In onze contreien wordt bij ongeveer 6% van de autochtone 60-plussers dementie vastgesteld. In de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk is de prevalentie van (milde) cognitieve achteruitgang en dementie hoger bij inwoners met een Afrikaanse of Caribische achtergrond. In Denemarken bleek dementie tweemaal zo vaak voor te komen bij 60-plussers met een Turkse achtergrond als bij autochtone 60-plussers (13,5 versus 7,0%).