Menu

Diabetes en ramadan

Ramadan omvat een maand lang elke dag vasten, tussen zonsopgang en zonsondergang. Voor patiënten met diabetes kan dit vasten tot complicaties leiden. Het is dus belangrijk om deze patiënten tijdens de ramadan goed op te volgen.

Patiënten met diabetes hebben een verhoogd risico op een ongunstig verloop van COVID maar ook op gezondheidsproblemen door uitstel van zorg. De huisarts is hier een essentiële schakel.

Bij patiënten met insulineafhankelijke diabetes is het een wijdverspreide gewoonte om hun naalden te hergebruiken.

Hoe pak je een nieuw geval van diabetes aan? Kun je metformine starten of heeft dat pas laattijdig effect? Wat is het verschil tussen een ketoacidose en een hyperosmolair syndroom bij hyperglycemie? Welke medicatie dien je tijdelijk te stoppen bij een hyperglycemie? Wat te doen bij koorts of vasten? Wat stel je voor als iemand de dosissen van de langwerkende en kortwerkende insulines per ongeluk verwisseld heeft?

In 2009 werden de resultaten gepubliceerd van een studie waarin 1791 gepensioneerde militairen met diabetes type 2 al dan niet aan een strikte glucoseregeling werden onderworpen. Het doel van deze studie bestond erin om de cardiovasculaire uitkomsten te bestuderen bij een intensieve aanpak van diabetes versus die bij normale zorg.

Het is gekend dat hypoglycemie vaker voorkomt bij ouderen en ook meer ernstige gevolgen kan hebben. Dat zijn de belangrijkste redenen waarom de streefglycemie bij een oudere populatie hoger ligt. Zeker bij ouderen met veel comorbiditeit is het belangrijk om de glycemie niet te scherp te regelen, omdat daar het verwachte voordeel van glycemieverlaging (verminderde kans op sterfte en op complicaties) kleiner is dan de verwachte nadelen.

De toename aan literatuur neemt vandaag bijna exponentiële vormen aan. Wanneer we alleen al de wetenschappelijke literatuur over ‘diabetes mellitus type 2’ trachten te isoleren via een zoektocht op MEDLINE met deze Mesh-term, levert dit vandaag 91 000 artikels op. Als huisarts kunnen we daarom tevreden zijn dat er ziektespecifieke en op de praktijk gerichte richtlijnen bestaan die pogen om een kritische synthese te zijn van deze veelheid aan vaak erg detaillistische literatuur.

Om 18 uur op een woensdagavond, tijdens uw avondraadpleging, komen meneer en mevrouw A. binnen. Het koppel is vorig jaar gearriveerd in ons land na hun vlucht uit Irak. Meneer heeft last van thoracale pijn bij inspanning en heeft een voorgeschiedenis van coronair lijden.

Deze pilootstudie vond een lage prevalentie van vasten tijdens de ramadan onder Turkse migranten met diabetes in België. Ook de adviesverlening door zorgverleners kan worden verbeterd.

In andere landen heeft taakdelegatie van de huisarts naar de praktijkverpleegkundige reeds positieve resultaten getoond, zeker in de chronische zorg zoals bij patiënten met diabetes. In dit experiment, waarin een projectplan de structuren en afspraken vastlegde voor een nieuwe taakverdeling, was de evaluatie positief.

Voor een betere standaardisering van de HbA1c-resultaten wordt de rapportering ervan in de toekomst mondiaal gewijzigd naar andere eenheden, namelijk van ‘%’ naar ‘mmol/mol’. Deze noodzakelijke omschakeling zal ook in België niet ongemerkt voorbijgaan en de nodige aandacht vragen van alle mensen betrokken bij de diabeteszorg.

Het aantal patiënten met diabetes type 2 die met insuline worden behandeld in de eerste lijn, neemt alsmaar toe. Het toegepaste insulineschema is afhankelijk van de leef- en werkomstandigheden van de individuele patiënt. Insulinedosisaanpassingen zijn een vaardigheid die elke huisarts goed moet beheersen. In dit artikel worden de in de eerste lijn meest gebruikte schema’s besproken en geïllustreerd met enkele voorbeelden. Een kunstmatig onderscheid maken voor de geïnteresseerde huisarts in het begeleiden van patiënten met enkel één tot twee injecties en patiënten met meer dan twee injecties is...