Het immuunsysteem bewaakt de homeostase van het lichaam via een complex netwerk van cellen en signaalmoleculen om het precaire evenwicht te behouden tussen activatie en overactivatie. Kankercellen kunnen het immuunsysteem misleiden, waardoor ze ongebreideld kunnen groeien en zich verspreiden in het lichaam zonder enige afweer te ondervinden.

De laatste eeuw is de sterfte door infectieziekten sterk gedaald en de levensverwachting aanzienlijk gestegen. Het percentage mensen ‘in goede gezondheid’ is echter niet gestegen, want de gemiddelde ‘gezonde levensverwachting’ (levensverwachting zonder chronisch ziek zijn) neemt af. Zo daalde in Nederland de ziektevrije levensverwachting tussen 1985 en 2012 van 51,4 jaar naar 48,1 jaar voor mannen en van 48,8 jaar naar 40,5 jaar voor vrouwen.

Bij het roken van een sigaret komen er meer dan 4000 chemische stoffen vrij, waarvan minstens 250 bewezen schadelijk zijn voor de gezondheid en 50 als kankerverwekkend worden beschouwd. De roker inhaleert de primaire rook ‘uit eerste hand’, terwijl tweedehandsrook bestaat uit de vermenging van rook uit een smeulende sigaret (secundaire rook) en de uitgeademde rook (tertiaire rook).

De e-sigaret wordt steeds meer gebruikt als alternatief voor de tabakssigaret. Zo toont de laatste Gezondheidsenquête van Sciensano (2018) aan dat 15,5% van de Belgische bevolking reeds een e-sigaret heeft gebruikt. Stoppen met roken, het roken verminderen en ook het genot bij het roken van een e-sigaret zijn de belangrijkste redenen voor het gebruik van dit alternatief.

De prevalentie van actieve rokers in België is in dalende lijn. Momenteel rookt 19% van de Belgische bevolking, vergeleken met 24% in 2004.1 Diverse initiatieven liggen mogelijk aan de basis van deze daling. Vanaf 2004 werd roken verboden in de trein, op het werk en in cafés. Verpakkingen van sigaretten moesten duidelijk de gevaren van roken weergeven alsook het telefoonnummer van de Rookstoplijn.

Klimaatverandering, vervuiling van het leefmilieu, verlies van ecosystemen en biodiversiteit, alsook het gebrek aan natuur in een stedelijke omgeving hebben een negatieve impact op de menselijke gezondheid en het welzijn. Het pleidooi om planetaire gezondheid deel te laten uitmaken van de beroepsethiek van artsen en zorgverleners klinkt dan ook steeds luider.

E-health omvat alle computer en ICT-gerelateerde diensten, zoals het elektronisch patiëntendossier en elektronisch voorschrijven. Mobile health is een onderdeel van e-health en wint duidelijk aan belang; in 2017 werden wereldwijd al 3,7 miljard gezondheidsapps gedownload.

Bij het verduidelijken van klachten wordt vaak teruggegrepen naar een diagnostisch landschap. Er doen zich echter situaties voor waarin patiënten veel meer baat hebben bij het oppuntstellen van de psychosociale problematiek, zelfs indien men zich aandient met een acuter probleem.

De gezondheidsenquête van Sciensano uit 2018 laat zien dat 12% van de Belgische bevolking boven de vijftien jaar een slaap- of kalmeermiddel gebruikt. Hoewel deze percentages nog te hoog liggen in vergelijking met andere Europese landen, hebben de inspanningen van de afgelopen jaren hun vruchten afgeworpen; in 2008 lag het gebruik immers nog op 14%.

Het gebeurt bijna nooit dat een moeder overlijdt tijdens de bevalling of in het kraambed. Geschat wordt dat er per jaar een twaalftal vrouwen zijn in België, op basis van de huidige cijfers van STATBEL en de Maternal Mortality Ratio (MMR) van onze buurlanden. We weten verder heel weinig over deze vrouwen, behalve wat vermeld staat op het sterfte­certificaat en wat als doodsoorzaak wordt meegegeven aan het Vlaamse Studiecentrum voor Perinatale Epidemiologie (SPE).