De Vlaamse overheid organiseert drie bevolkingsonderzoeken naar kanker, namelijk naar baarmoederhals-, borst- en dikkedarmkanker. Een onmisbaar gegeven bij deze screenings is de graad van participatie van de respectievelijke doelgroep. Hoe meer mensen deelnemen aan een bevolkingsonderzoek, hoe meer vroegtijdige diagnosen van kanker kunnen worden vastgesteld. Uiteindelijk zal dit resulteren in een grotere kans om de mortaliteit te doen dalen.

Borstkanker is de meest frequente tumor bij vrouwen in België (35% van alle tumoren); in 2013 werden 6191 Vlaamse vrouwen gediagnosticeerd met borstkanker. Borstkanker is nog steeds de meest belangrijke doods­ oorzaak door kanker (20% van alle doden door kanker).

In dit nummer van Huisarts Nu vindt u de derde volledig herziene versie van de richtlijn Borst­ kankerscreening. Het grote verschil met de eerste versie is de nadruk op ‘shared decision making’. In de eerste versie was er nog veel aandacht voor prak­ tijkorganisatie met als doel de parti­ cipatie aan borstkankerscreening zo hoog mogelijk te krijgen. De huisarts werd aangespoord om actief de vrou­ wen te detecteren die niet waren in­ gegaan op een uitnodiging van het screeningscentrum en hen te motive­ ren om zich alsnog te laten screenen.

In mijn laatste jaar aan de universiteit werd ik voor het eerst geconfronteerd met het belang van een goede huisarts.

De medische basisopleiding in Vlaanderen is het laatste decennium sterk hervormd. Onder meer geïnspireerd door het zogenaamde Raamplan Artsenopleiding in Nederland (met o.a. de competenties voor een basisarts), werd overgestapt van een klassieke opleiding naar een vorming die van studenten echte basisartsen maakt. Een basisarts heeft voldoende kennis, vaardigheden en de juiste attitudes om te beginnen aan een vervolgopleiding.

Dit najaar maakt VAD, het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs, een nieuwe laagrisicoalcoholnorm bekend. De oude aanvaardbare norm dateerde reeds van 2009 en was aan herziening toe. De laatste jaren raakten heel wat nieuwe inzichten over de risico's van alcohol bekend. Tot voor kort ging men er bijvoorbeeld nog van uit dat de risico's op mortaliteit door alcoholgebruik weergegeven konden worden door een J-curve. Dit betekende dat matige drinkers een lager mortaliteitsrisico hadden dan abstinente drinkers. Stockwell en collega's deden in een recente reviewstudie een nieuwe analyse...

Artsen hebben over het algemeen een lagere mortaliteit voor de meeste gezondheidsrisico's, maar een hogere sterfte door zelfdoding. Het onderzoek naar 'Suïcidepreventie bij (huis)artsen' leidt echter niet tot harde cijfers (zie blz. 228). Objectief gezien treft zelfdoding Vlaamse artsen niet meer dan andere Vlamingen. De suïcidecijfers in de algemene bevolking zijn al erg hoog. Beroepsgroepen die sterk op artsen gelijken, doen het veel beter. Door de gebrekkige registratie kunnen deze suïcidecijfers ook een onderschatting van de werkelijkheid zijn. Het suïciderisico onder vrouwelijke artsen is...

In 2013 overleden 1052 Vlamingen door zelfdoding of bijna drie per dag. Ondanks een lichte daling van het aantal suïcides liggen Vlaamse cijfers ongeveer anderhalve keer hoger dan het Europese gemiddelde. Voor vrouwen bevindt Vlaanderen zich bovenaan, samen met België, na Litouwen en Hongarije. In alle leeftijdsgroepen sterven meer mannen door zelfdoding dan vrouwen, hoewel het aantal suïcidepogingen bij vrouwen hoger ligt dan bij mannen (1,7:1).

Toen ik voorzitter werd, was alles nieuw. Alles was een verrassing en alles een uitdaging. De leukste blijft nog steeds de jurering en uitreiking van de Prijs voor Vlaamse en Brusselse huisarts. Het was een verrassing dat ik als voorzitter van Domus Medica ook voorzitter werd van deze jury. Het was een nog grotere verrassing te zien hoeveel talent en inzet er onder de Vlaamse en Brusselse huisartsen schuilt. En hoe enthousiast jullie als collega's zijn over die bijzondere huisarts.