Ondanks sensibiliseringscampagnes blijft het gebruik van slaapmedicatie, met name benzodiazepines en z-drugs, torenhoog in België (tabel). Tijdens de coronapandemie namen slaapproblemen, net zoals angst en depressie, bovendien fors toe. In 2020 stelde de vijfde COVID-19-gezondheidsenquête vast dat bijna driekwart (73%) van de Belgische bevolking slaapproblemen ervoer en ongeveer één op vijf een angst- (23%) of depressieve stoornis (22%) vertoonde.

De gezondheidsenquête van Sciensano uit 2018 laat zien dat 12% van de Belgische bevolking boven de vijftien jaar een slaap- of kalmeermiddel gebruikt. Hoewel deze percentages nog te hoog liggen in vergelijking met andere Europese landen, hebben de inspanningen van de afgelopen jaren hun vruchten afgeworpen; in 2008 lag het gebruik immers nog op 14%.

Eén op zeven 65-plusssers slikt dagelijks een benzodiazepine of Z-product. Lokale afspraken tussen huisartsen en apothekers helpen om dit hoge gebruik terug te dringen.

Enkele jaren geleden toonde het omvangrijke ‘Leerboek slaap en slaapstoornissen’ van Johan ­Verbraecken e.a. aan hoe onze kennis over de slaap is toegenomen. Slaap bleek daarin een van de belangrijkste pijlers voor een langdurig goede gezondheid. Na dit boek voor ingewijden verschenen er onlangs twee boeken die de kennis over de slaap hapklaar maken voor de leek, weliswaar elk met een eigen invalshoek.

Slapeloosheid is een frequente en toenemende klacht in de eerste lijn. Naar schatting een derde van de algemene bevolking heeft symptomen van slapeloosheid en 10% voldoet aan de criteria van chronische insomnia.

Eén op drie volwassenen slaapt slecht. Er bestaat dus zeker een markt voor een boek dat zich richt op deze doelgroep. De auteurs van het boek hebben geen medische achtergrond, maar als journaliste en kunstenares met een leven gevuld met slaapproblemen, noemen ze zich vooral ervaringsdeskundigen.

Wereldwijd worden grote hoeveelheden slaapmedicatie voorgeschreven zoals benzodiazepines en z-drugs. Volgens een studie van de APB in 2016 zijn we in België koplopers van deze medicatie: dagelijks vliegen er 1,2 miljoen kalmeer- en slaappillen over de toonbanken van de apotheken in België.

Zowel slaapproblemen als hypnoticagebruik nemen in onze maatschappij een belangrijke plaats in. Volgens Anthierens gebruikt 13% van de bevolking wel eens benzodiazepines. De Folia Farmacotherapeutica besluit tot een cijfer van 10%, wat volgens hen kan oplopen tot 20 à 50% in rust- en verzorgingstehuizen. Het probleem kent nog steeds een stijgende incidentie, ondanks het verslavende karakter van benzodiazepines, het uitgebreide nevenwerkingenprofiel en de beperkte efficiëntie om de slaapkwaliteit en slaapduur op lange termijn te verbeteren.